14 maart 2024 – De Nederlandse economie heeft de recessie achter zich gelaten, maar de bouweconomie zit er nog midden in. Pas voor de langere termijn wijzen de bouwvooruitzichten weer op groei. “Met de huidige lage bouwproductie is het probleem van het personeelstekort tijdelijk op de achtergrond geraakt. Maar als de nieuwbouw weer aantrekt, zal de beschikbaarheid van arbeidskracht bepalen in hoeverre er dan tempo kan worden gemaakt”, zegt Michel van Eekert, directeur van marktonderzoeksbureau Buildsight.
De groei van de nieuwbouwproductie zal zich eerst aandienen in de woningbouw en pas daarna in de utiliteitsbouw. Maar ook woningbouwers moeten geduld hebben.
Woningnieuwbouw trekt pas weer aan in 2025
Volgens de nieuwste prognoses van het Centraal Planbureau (CPB) zullen de investeringen in woningen dit jaar beperkt krimpen met 0,7 procent. Een halfjaar geleden zag het CPB de woninginvesteringen in 2024 nog met ruim 6 procent krimpen. De bijstelling van het CPB suggereert dat de krimp van de woningnieuwbouw dit jaar mee zal vallen. “Maar wij komen bij Buildsight tot een andere conclusie”, zegt Van Eekert. “Het klopt dat er wordt geïnvesteerd in woningen, maar een behoorlijk deel daarvan betreft investeringen in bestaande woningen. Ondertussen ziet de nieuwbouwsector zich gesteld voor een teruggang van de productie van ruim 10 procent:. Op dit moment zien we al wel dat de vergunningverlening zich herstelt. Omdat herstel van de vergunningverlening op termijn leidt tot herstel van de productie, verwachten we dat de woningbouwproductie vanaf 2025 weer gaat oplopen.”
Utiliteitsbouw floreerde, maar daaraan komt nu een einde
De utiliteitsbouw maakt dezelfde beweging door als de woningbouw, maar op een later moment. Van Eekert: “Tot halverwege vorig jaar stegen de investeringen in bedrijfsgebouwen. Hierdoor floreerde de utiliteitsbouw, terwijl de woningbouwproductie al afnam. Nu trappen investeerders in nieuwe bedrijfsgebouwen op de rem als reactie op hoge bouwkosten, verslechterde financieringsmogelijkheden en tegenvallende economische prognoses. Dit zal leiden tot krimp van de nieuwbouwproductie, die zich in 2025 nog zal verscherpen omdat de pijplijn aan nieuwbouwprojecten dan ver is leeggelopen.”
Gevolgen voor de arbeidsmarkt
De nieuwbouwkrimp zal zich volgens het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) slechts voor een deel vertalen in een afname van de werkgelegenheid. Werkgevers zullen zich inspannen om zoveel mogelijk medewerkers in dienst te houden. “Bovendien is er behalve een nieuwbouwopgave ook een renovatieopgave: als nieuwbouwprojecten nog niet starten, dan kan de inzet van personeel op renovatie en verduurzaming worden vergroot”, zegt Van Eekert. “Ondertussen worden er ook nieuwe arbeidskrachten opgeleid. Het ziet er dan ook naar uit dat de sector deze keer – anders dan bij de vorige crisis – zijn personeel grotendeels zal weten te behouden. Toch voorspel ik dat het een hele opgave wordt om straks extra arbeidskracht te vinden om een hogere nieuwbouwproductie aan te kunnen.”